Studiedag kerkverlating in perspectief
Studiedag kerkverlating in perspectief
- Datum
- 15 november 2019
Kerkverlaters, we kennen ze allemaal. Misschien ben je zelf wel een kerkverlater. Je bent nog wel gelovig, maar komt niet meer in een kerk. Of je bent kerkverlater in een andere zin: je hebt de lokale kerk waar je lid was achter je gelaten, omdat je er niet thuis was, de diensten niet aansprekend waren of omdat je het allemaal niet meer geloofde.
Op 15 november 2019 gaan we in gesprek over kerkverlating. Wat is kerkverlating eigenlijk? Is het een proces dat zich in stilte afspeelt, hebben gemeenteleden er zicht op, of overkomt het lokale kerken een beetje? Wat zeggen recente onderzoeken over kerkverlating? En welk verhaal vertellen kerkverlaters zelf?
Sprekers
- Ronelle Sonnenberg (PThU) doet onderzoek naar participatie van jonge mensen in de kerk en in het bijzonder de liturgie. Zij belicht (stille) kerkverlating vanuit het oogpunt van jonge mensen die weggaan of juist blijven.
- Bram de Muynck (TUA) richt zich op het ‘thuisgevoel’ dat kerkgangers verwachten van de kerk en waarnaar zij verlangen.
- Marijn Vlasblom (Baptisten Seminarium) verkent vanuit het congregationalisme de betrokkenheid bij een geloofsgemeenschap in relatie tot het alledaagse geloof van baptistische gelovigen. Daarbij bezint hij zich op de stille kerkverlating onder jong- volwassenen en de invloed van technologie en media in een keuzecultuur.
- Stefan Paas (TU Kampen, VU) reflecteert op kerkverlating vanuit missiologisch perspectief
- Annemiek de Jonge (Viaa, Praktijkcentrum) onderzoekt hoe gemeenschapsidealen en nieuwe vormen van kerkzijn duurzaam vormgegeven kunnen worden.
- Hans Schaeffer (TU Kampen) sluit de dag af met een theologische verkenning: Zijn er praktijken denkbaar waarin zoekers, twijfelaars en enthousiaste gelovigen samen hun (on)geloof kunnen delen, en ruimte ervaren om dit voor Gods aangezicht te doorleven?
Programma
Inloop, registratie, koffie/thee
09.30 uur Opening door Hans Schaeffer (dagvoorzitter)
09.15 uur Testimonal(s) van kerkverlaters
10.00 uur ‘Gezien de feiten’ – onderzoekspresentatie
10.30 uur Thuisgevoel – Bram de Muynck
11.00 uur koffiepauze
11.20 uur Jong en (niet) kerkelijk – Ronelle Sonnenberg
11.50 uur Betrokken? – Marijn Vlasblom
12.20 uur Panelgesprek, vragen vanuit de zaal
12.45 uur Lunch
13.30 uur Missie en kerkverlating – Stefan Paas
14.00 uur Testimonial(s) van kerkverlaters
14.15 uur (Op)nieuw kerk – Annemiek de Jonge
14.45 uur Panelgesprek, vragen vanuit de zaal
15.15 uur koffiepauze
15.45 uur Testimonial(s) van kerkverlaters
16.00 uur Samen twijfelen, zoeken en delen? – Hans Schaeffer
Onderzoek ‘Stille Kerkverlating’
Aanleiding voor deze studiedag is het onderzoek ‘Stille Kerkverlating’ (2018) van het Praktijkcentrum onder een specifieke groep kerkverlaters vanuit de GKV. Daarin is de dynamiek van de kerkverlaters aan de orde die vaak geleidelijk aan de rand van de kerk belanden en uiteindelijk zich onttrekken of die een kerkenraad beschouwt als ‘zich onttrokken hebbend’. Deze groep laat zich vaak niet expliciet uit over haar motieven, en wordt zelden echt gehoord.
Zonder hiervan exacte cijfers te hebben is duidelijk dat het een aanzienlijke groep van de totale kerkverlaters betreft. Dat was reden voor het Praktijkcentrum om naar de motieven van stille kerkverlaters door te vragen, en te luisteren naar stemmen uit de directe omgeving van stille kerkverlaters. Daarnaast is er in de afgelopen 10 jaar nog meer onderzoek gedaan naar kerkverlating, zoals het rapport ‘Jong, [goed] gelovig & kerk: de rol van het kerkelijk leven in de belevingswereld van jongeren’ (Slendebroek&Wijma, 2011). Tevens wordt op dit moment onderzoek gedaan naar soortgelijke thematiek binnen de CGK onder supervisie van Bram de Muynck. Ook binnen de PKN/PThU is onderzoek gedaan naar kerkverlating en binding aan lokale geloofsgemeenschappen. Een mooi overzicht biedt het onderzoek dat Merijn Wijma vanuit de Theologische Universiteit Kampen/Praktijkcentrum gedaan heeft naar de migratiestromen van kerkleden tussen de verschillende denominaties.
Op deze studiedag willen we allereerst de generieke conclusies van deze onderzoeken presenteren. Daarnaast willen we hierover doordenken met deskundigen die elk vanuit hun eigen specifieke kerkelijke betrokkenheid en vakwetenschappelijke invalshoek het fenomeen ‘kerkverlating’ willen belichten.
